1. Παχαίνουν τα αντιοστεολυτικά φάρμακα ή μήπως προκαλούν Διαβήτη;;;
Πειράματα σε ζώα είχαν δείξει ότι κάποια από τα αντιοστεοπορωτικά φάρμακα πιθανόν να προκαλούν αύξηση του κινδύνου για την εκδήλωση ή την επιδείνωση του διαβήτη, καινούργιες μελέτες όμως σε ανθρώπους δείχνουν ότι άλλα βελτιώνουν τον σακχαρώδη διαβήτη.
Για να διαπιστώσουν εάν αυτό συμβαίνει και στους ανθρώπους οι συγγραφείς ανέλυσαν 3 μεγάλες διπλές τυφλές μελέτες, την FIT για την Αλενδρονάτη, την Horizon για την Ζολενδρονάτη και την Freedom για το Denosumab και διαπίστωσαν ότι στους ανθρώπους τα αντιοστεολυτικά φάρμακα δεν αυξάνουν ούτε το βάρος, ούτε τον κίνδυνο για ανάπτυξη σακχαρώδους διαβήτου (Schwartz A.V., et al. J Bone Miner Res. 2013 Jun;28(6):1348-54. doi: 10.1002/jbmr.1865).
Μήπως τα αντιοστεοπορωτικά φάρμακα μπορούν να επηρεάσουν και την παχυσαρκία
Παλαιότερες μελέτες είχαν δείξει ότι η οστεοκαλσίνη είναι μια πρωτείνη που παράγεται από τους οστεοβλάστες και βοηθά στην οστεοπαραγωγή και στην ασβεστοποίηση των οστών. Πρόσφατα όμως στοιχεία συμπληρώνουν και διευρύνουν το προφίλ της και δείχνουν ότι η οστεοκαλσίνη συμμετέχει και στην ρύθμιση του σακχάρου αλλά και στον μεταβολισμό του λίπους του σώματος και ότι οι παχύσαρκοι και οι υπέρβαροι, παρουσιάζουν χαμηλά επίπεδα οστεοκαλσίνης στον οργανισμό τους.
Για να διαπιστωθεί εάν υπάρχει γενετική σχέση μεταξύ της οστεοκαλσίνης και της παχυσαρκίας, ερευνητές μελέτησαν 230 οικογένειες από τον αμιγή πληθυσμό, των Chuvasha, στην Βουλγαρία, οποίος διατηρείται αναλλοίωτος για 3000 περίπου χρόνια.
Τα αποτελέσματα τους έδειξαν ότι υπάρχει μια στατιστικά σημαντική σχέση μεταξύ των γονιδίων που καθορίζουν την έκκριση της οστεοκαλσίνης και αυτών που καθορίζουν τον λιπώδη ιστό του σώματος. Τα ευρήματα αυτά ενισχύουν την άποψη ότι η παχυσαρκία δεν δημιουργείται μόνον από το περιβάλλον αλλά καθορίζεται και γενετικά. Το πιο ενδιαφέρον όμως ερώτημα που έθεσε αυτή η μελέτη είναι: Μήπως κάποια φάρμακα που χορηγούμε για την θεραπεία της Οστεοπόρωσης μπορούν να επηρεάσουν και την κατανομή του λίπους του σώματος; Ενα ερώτημα που η λύση του θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον (American Friends of Tel Aviv University. "Obesity And Osteoporosis Are Genetically Linked."Medical News Today. MediLexicon, Intl., 13 Mar. 2013. Web.21 Mar. 2013. http://www.medicalnewstoday.com/releases/257533.php).
2. Αποδίδουν τελικά οι θεραπείες της Οστεοπόρωση ή όχι!
Μια από τις κλασικές ερωτήσεις που γίνονται στο τέλος των συνεδρίων που ασχολούνται με την Οστεοπόρωση είναι, εάν όλες αυτές οι θεραπείες, με τα συν και τα πλήν τους, έχουν τελικά κάποιο θετικό αποτέλεσμα σε βάθος χρόνου στον πληθυσμό μιας χώρας. Η εργασία που παρουσιάζουμε σήμερα δείχνει ότι για την 6ετία 2002 – 2008 η συχνότητα των καταγμάτων του ισχίου στη Γαλλία, μειώθηκε κατά 8% στις γυναίκες ενώ αυξήθηκε κατά 4% στους άνδρες. Τα ευρήματα αυτά ήταν πιο σαφή στους υπερήλικες. Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι στις γυναίκες η αναζήτηση της Oστεοπόρωσης, άρα και η διάγνωση και θεραπεία είναι πολύ πιο διαδεδομένη παρά στους άνδρες (Maravic M., et al. Osteoporos Int 2011;22:797-801).
3. Για την συμμόρφωση στη θεραπεία της Οστεοπόρωσης, η συχνότητα των δόσεων δεν είναι ο μόνος καθοριστικός παράγοντας.
Τα τελευταία χρόνια οι περισσότερες φαρμακευτικές εταιρείες και ιδιαίτερα αυτές που παράγουν διφωσφονικά προσπαθούν να κυκλοφορήσουν σκευάσματα σε διαφορετικές δοσολογίες από τις αρχικές με σκοπό να μειώσουν την συχνότητα των δόσεων και στόχο την αύξηση της συμμόρφωσης στη θεραπεία. Η μελέτη που παρουσιάζεται σήμερα αποδεικνύει ότι εκτός από την μείωση της συχνότητας των δόσεων, η αποτελεσματικότητα του φαρμάκου, οι ανεπιθύμητες ενέργειές του, το κόστος του, η οδός χορήγησης του αλλά και τα κάποια υποστηρικτικά προγράμματα έχουν την ίδια βαρύτητα στην συμμόρφωση των ασθενών (Lee S., Glendenning P., Inderjeeth C.A. Osteoporos Int 2011;22:741-53).
4. Θα υπάρχει στο μέλλον τρόπος να αυξήσουμε την συμμόρφωση των ασθενών στην θεραπεία της Οστεοπόρωσης;
Φαίνεται ότι συσκευές που αναφέρονται στα έργα επιστημονικής φαντασίας που διαβάζουμε ή βλέπουμε στην τηλεόραση και τον κινηματογράφο θα λύσουν τελεσίδικα δύο καθημερινά μας θεραπευτικά προβλήματα: α) την χορήγηση κάποιων ιδιαίτερα ισχυρών αντιοστεοπορωτικών φαρμάκων στη δόση και στα μεσοδιαστήματα που απαιτούνται για την τέλεια αποτελεσμάτικότητα τους και β) την βελτίωση της συμμόρφωσης των ασθενών μέχρι το 100%, που αποτελεί ίσως και το μεγαλύτερο σύγχρονο πρόβλημα στη θεραπεία της Οστεοπόρωσης.
Ο R. Farra και συν. από την MicroCHIPS Inc, Waltham, Massachusetts δημοσίευσαν on line στις 16 Φεβρουαρίου του 2012 στο Science Translational Medicine την ανακάλυψη και εφαρμογή ενός ασύρματου μικροτσίπ που θα εμφυτεύεται στον οστεοπορωτικό ασθενή και θα του παρέχει αυτόματα το αντιοστεοπορωτικό του φάρμακο ελεγχόμενο από κάποιο ειδικό πρόγραμμα εγκατεστημένο στο υπολογιστή του γιατρού του.
Το φάρμακο που χρησιμοποιήθηκε ήταν η Τεριπαρατίδη, ένα ισχυρότατο αναβολικό φάρμακο, που τώρα χορηγείται σε υποδόριες ενέσεις καθημερινά και η αποτελεσματικότητά του εξαρτάται άμεσα από την συμμόρφωση του ασθενούς σε μια τέτοιας μορφής θεραπεία. Η δράση της Τεριπαρατίδης εξασκείται μόνον όταν χορηγείται κατά ώσεις.
Η εμφυτεύμενη συσκευή που ελέγχεται από ένα ασύρματο μικροτσιπ και περιέχει λυοφιλοποιημένη Τεριπαρατίδη, εμφυτεύθηκε σε 8 γυναίκες που έπασχαν από μετεμμηνοπαυσιακή Οστεοπόρωση για 4 μήνες και προγραμματίστηκε έτσι ώστε να παρέχει τις αντίστοιχες δόσεις που θα έπαιρναν οι γυναίκες αυτές εάν ελάμβαναν υποδορίως την Τεριπαρατίδη.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι όσες είχαν την εμφυτευμένη συσκευή είχαν την ιδια αύξηση των βιοχημικών αναβολικών οστικών δεικτών ή αντίθετα την μείωση των βιοχημικών οστεολυτικών δεικτών όπως και οι ασθενείς που έλαβαν την Τεριπαρατίδη με τον παραδοσιακό τρόπο. Δεν υπήρξαν ανεπιθύμητες ενέργειες από την χρήση του εμφυτεύματος οι δε ασθενείς τόνισαν ότι η συσκευή δεν τους επηρέασε καθόλου την ποιότητα ζωής τους.
Βέβαια από την πρώτη επιτυχή εφαρμογή μιας καινούργιας τόσο προωθημένης συσκευής μέχρι την χρησιμοποίηση της στην καθημερική κλινική πράξη συνήθως περνούν 2-3 χρόνια και γιαυτό οι ασθενείς μας θα πρέπει να συνεχίσουν να λαμβάνουν την θεραπεία τους με τον παραδοσιακό τρόπο γαι να γλυτώσουν από πιθανά κατάγματα. Παρόλα αυτά η ανακάλυψη αυτή δείχνει ότι η τεχνολογία μπορεί να λύσει προβλήματα που σήμερα τα θεωρούμε ιδιαίτερα δυσεπίλυτα ή ακόμη και άλυτα.
5. Τα προστατευτικά βοηθήματα των ισχίων ελάχιστα προστατεύουν από τα οστεοπορωτικά κατάγματα.
Μία από τις περισσότερο συχνές αιτίες καταγμάτων του ισχίου σε άτομα που πάσχουν από Οστεοπόρωση είναι οι πτώσεις επί του εδάφους. Τα αίτια είναι πολλά με πιο συχνά την ζάλη που προκαλούν τα διάφορα φάρμακα στους ηλικιωμένους (αντιυπερτασικά, ηρεμιστικά), την αστάθεια λόγω χαλάρωσης του μυϊκού συστήματος και την έλλειψη καλής όρασης λόγω οφθαλμικών παθήσεων (καταρράκτης κ.ά). Η αντιμετώπιση του προβλήματος γίνεται με την χορήγηση βοηθημάτων βάδισης (βακτηριών), ενδυνάμωσης του μυϊκού συστήματος με ασκήσεις και χορήγηση βιταμίνης D και με άλλους τρόπους. Το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα σοβαρό διότι σύμφωνα με τις στατιστικές το 20-40% περίπου των ατόμων με κάταγμα ισχίου πεθαίνουν το πρώτο έτος μετά το κάταγμα. Πριν μερικά χρόνια είχαν δημοσιευθεί αρκετές εργασίες που υποστήριζαν ότι η χρήση προστατευτικών βοηθημάτων των ισχίων μείωνε κατά 50% τα κατάγματα μετά από αναπόφευκτη πτώση. Τα βοηθήματα αυτά τοποθετούνται στα πλάγια ειδικών εσωρούχων και αποτελούνται από μαλακό αφρώδες υλικό που περιβάλεται από σκληρό πλαστικό κέλυφος. Η ανασκόπηση που δημοσιεύουμε σήμερα από την Cochrane Library, τον μόνο μη κυβερνητικό, μη κερδοσκοπικό και ανεξάρτητο οργανισμό, παρέχει στοιχεία που δείχνουν ότι ο αρχικός ενθουσιασμός από την χρήση των προστατευτικών βοηθημάτων ήταν μάλλον αδικαιολόγητος (Gillespie W.J., Gillespie L.D., Parker M.J. Hip protectors for preventing hip fractures in older people. Cochrane Database of Systematic Reviews 2010, Issue 10. Art. No: CD001255).
6. Μέχρι ποια ηλικία θα πρέπει να αρχίζουμε θεραπεία Οστεοπόρωσης με Διφωσφονικά;
Σχετικά πρόσφατη μελέτη κατέληξε ότι η θεραπεία με Διφωσφονικά θα βοηθήσει μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με Οστεοπόρωση οι οποίες υπολογίζεται να ζήσουν σε ομαλές συνθήκες περισσότερο από 12.4 μήνες (Deardorff W., et al. 2021. JAMA Intern Med. doi:10.1001/jamainternmed.2021.6745).