Θεραπεία Γενικά - Διατροφή - Ασκηση - Φάρμακα
Η Οστεοπόρωση θεραπεύεται, δηλαδή με τα φάρμακα και άλλες προληπτικές μεθόδους, μειώνεται η συχνότητα οστεοπορωτικών καταγμάτων, αλλά δεν ιάται. Δηλαδή η θεραπεία πρέπει να διαρκεί δια βίου, όταν κάποιος την σταματήσει, επανέρχεται, όπως γίνεται με την υπέρταση, τον σακχαρώδη διαβήτη και άλλες νόσους.
Η Οστεοπόρωση προκαλείται, όπως ήδη έχουμε τονίσει, από μια ανισορροπία στον οστικό μεταβολισμό, δηλαδή έναν αυξημένο ρυθμό οστεόλυσης από τους οστεοκλάστες ο οποίος υπερβαίνει σταθερά τον ρυθμό σχηματισμού των οστών από τους οστεοβλάστες, με τελικό αποτέλεσμα την σταδιακή απώλεια της οστικής μάζας και εξασθένηση της οστικής αντοχής και oi δύο αυτές διεργασίες προδιαθέτουν και οδηγούν σε οστεοπορωτικά κατάγματα ευθραυστότητας.
Η Οστεοπόρωση αφορά ένα παγκόσμιο πρόβλημα της δημόσιας υγείας με σοβαρές συνέπειες λόγω των καταγμάτων. Η Οστεοπόρωση και τα κατάγματα ευθραυστότητας προβλέπεται να αυξηθούν με δραματικό ρυθμό την επόμενη δεκαετία, λαμβάνοντας υπόψη και μόνο την επίδραση της αύξησης του προσδόκιμου επιβίωσης και την γήρανση του πληθυσμού.
Από Οστεοπόρωση διεθνώς πάσχουν περίπου 250 εκατομμύρια άνθρωποι, η πλειοψηφία των οποίων είναι γυναίκες. Ωστόσο δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι είναι δύσκολο να έχουμε τον πραγματικό επιπολασμό μιας σιωπηλής ασθένειας, η οποία εξαρτάται κατά πολύ από τη διαθεσιμότητα του προσυμπτωματικού ελέγχου, αλλά και την σωστή αξιοποίηση του τόσο στις αναπτυγμένες χώρες, πόσο μάλλον στις αναπτυσσόμενες. Επιπλέον η Οοστεοπόρωση στους άνδρες εξακολουθεί να υποδιαγνώσκεται σε μεγάλο βαθμό και τις περισσότερες φορές γίνεται αντιληπτή αφού συμβεί κάποιο κάταγμα.
Κάθε 3 δευτερόλεπτα συμβαίνει τουλάχιστον ένα κάταγμα στον κόσμο. Τον χρόνο συμβαίνουν 9 εκατομμύρια οστεοπορωτικά κατάγματα παγκοσμίως, ενώ τα τελευταία 5 χρόνια μόνο στην Ευρώπη έχουμε ετησίως 4 εκατομμύρια κατάγματα ευθραυστότητας. Τα οστεοπορωτικά κατάγματα διαταράσσουν την ποιότητα της ζωής για κάποιο χρονικό διάστημα ή για πάντα. Για αυτό οφείλουμε να επιμένουμε στον έλεγχο των ασθενών και την εφαρμογή προληπτικών και θεραπευτικών μέτρων, παρά την τάση την οποία έχουν δημιουργήσει τα μέσα μαζικής επικοινωνίας και οι διάφοροι τηλεοπτικοί αστέρες ότι η Οστεοπόρωση μπορεί να αντιμετωπίζεται μόνο με άσκηση και διατροφή (Adami G., et al. 2020. doi: 10.1007/s00198-020-05519-5).
Επειδή η πρόληψη είναι ανώτερη κάθε θεραπείας, το σημαντικότερο είναι να δοθεί έμφαση στην εφαρμογή όλων των πρόσφορων μέσων τα οποία αφορούν τους παράγοντες κινδύνου αρχίζοντας από τη νεαρή ηλικία, ώστε ο σκελετός να μπορέσει να έχει την μέγιστη δυνατή (κορυφαία) οστική μάζα έως την ηλικία των 30-35 ετών. Η πρόληψη όμως είναι σημαντική και στην συνέχεια, στην ώριμη και την μεγαλύτερη ηλικία, για τη μείωση των απωλειών με ιδιαίτερη έμφαση στην έγκαιρη ανίχνευση των ασθενών με Οστεοπενία/Οστεοπόρωση πριν εμφανιστούν κατάγματα, αφού κάθε κάταγμα αυξάνει πολύ την πιθανότητα να συμβεί κάποιο καινούργιο στο ίδιο ή το επόμενο έτος.
Ατομικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες διαδραματίζουν σπουδαίο ρόλο. Για παράδειγμα, η παχυσαρκία και ο διαβήτης, οι οποίοι έχουν αυξηθεί σε παγκόσμιο επίπεδο, έχουν συσχετιστεί σε μεγάλο βαθμό με υψηλότερο κίνδυνο κατάγματος ανεξάρτητα από την οστική πυκνότητα. Η καθιστική ζωή σε νεότερα άτομα έχει επίσης συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο Οστεοπόρωσης αργότερα. Επιπλέον, η περιβαλλοντική ατμοσφαιρική ρύπανση, ένα φλέγον ζήτημα για τις σημερινές και τις μελλοντικές γενιές, έχει συνδεθεί με σημαντική αύξηση του κινδύνου Οστεοπόρωσης και καταγμάτων (Khomenko S., et al. 2021, doi: 10.1016/S2542-5196(20)302). (Βλέπε και στο κεφάλαιο παράγοντες κινδύνου )
Ποιά είναι η ιδανική διατροφή στην Οστεοπόρωση;;;
Ολα τα ΜΜΕ καθημερινά αναφέρουν κάποια διατροφή η οποία κάνει καλό στην Οστεοπόρωση. Αλλά κανένα δεν αναφέρει ότι η διατροφή δεν θεραπεύει την Οστεοπόρωση και το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να βοηθήσει κι αυτή στην πρόληψη της Οστεοπόρωσης. Δηλαδή ένα φυσιολογικό ή περίπου φυσιολογικό άτομο να μην αποκτήσει Οστεοπενία ή ένα Οστεοπενικό να μην αποκτήσει γρήγορα Οστεοπόρωση ή τέλος ένα με Οστεοπόρωση να μην καταλήξει τελικά με Οστεοπορωτικό κάταγμα. Δηλαδή απλώς επιβραδύνει την εξέλιξη της νοσου και βοηθά την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων τα οποία μπορούν να θεραπεύσουν την Οστεοπόρωση..
Απόλες τις διατροφικές δίαιτες η μόνη που είναι φιλική με την πρόληψη της Οστεοπόρωσης είναι η Μεσογειακή Δίαιτα. Αυστηρή τήρηση της για μεγάλο χρονικό διάστημα και με συνέπεια, ίσως βοηθήσει περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη δίαιτα από αυτές που διαφημίζονται καθημερινά στο ΜΜΕ.
Τα αναψυκτικά τύπου Colas εκτός της καφεΐνης που περιέχουν και που αυξάνει την αποβολή του ασβεστίου από τα ούρα περιέχουν και φωσφορικά άλατα που μειώνουν την απορρόφηση του Ασβεστίου και του Μαγνησίου από το έντερο.
Τα ανθρακούχα αναψυκτικά επίσης επηρεάζουν την απορρόφηση χρήσιμων συστατικών της τροφής μέσω της επίδρασης τους στη γαστρική οξύτητα και επιδρούν αρνητικά στην οστική υγεία ανδρών και γυναικών. Πράγματι μία πρόσφατη μελέτη στην οποία οποία αξιολογήθηκαν 72.342 μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες για 16 έτη, έδειξε αυξημένο καταγματικό κίνδυνο από την κατανάλωση ανθρακούχων αναψυκτικών (τουλάχιστον δύο ημερησίως). Επομένως πρέπει να είμαστε φειδωλοί ακόμη και στη λήψη των μη καφεϊνούχων αναψυκτικών, τις σόδες ή τα αεριούχα νερά αφού ο κίνδυνος είναι δοσοεξαρτώμενος, δηλαδή όσο περισσότερα τόσο χειρότερα (Gallagher J. C. 2019. doi: 10.1097/GME.0000000000001439).
Αλλά και η υπερβολική κατανάλωση γάλακτος (>από 3 ποτήρια την ημέρα) δεν φαίνεται ότι βοηθά ιδιαίτερα.
Καλόν θα ήταν όλα τα άτομα και ιδιαίτερα οι γυναίκες 35 ετών και πάνω να προσδιορίσουν την βιταμίνη D στο αίμα τους, ιδιαίτερα στο τέλος του καλοκαιριού και εάν είναι κάτω από 20 ng/ml να πάρουν συμπληρώματα βιταμίνης D για να την αυξήσουν μέχρι τα 30-40 ng/ml και να το επιβεβαιώσουν την άνοιξη. Ο ήλιος μόνο φαίνεται ότι σε αρκετούς ανθρώπους δεν την αυξάνει για κάποιους λόγους (Γεωργιάδης Α.Ε., Βιταμίνη D. Εκδόσεις Athens Science Publishers, 2021, Αθήνα).
Τα αναψυκτικά τύπου Colas εκτός της καφεΐνης που περιέχουν και που αυξάνει την αποβολή του ασβεστίου από τα ούρα περιέχουν και φωσφορικά άλατα που μειώνουν την απορρόφηση του Ασβεστίου και του Μαγνησίου από το έντερο.
Τα ανθρακούχα αναψυκτικά επίσης επηρεάζουν την απορρόφηση χρήσιμων συστατικών της τροφής μέσω της επίδρασης τους στη γαστρική οξύτητα και επιδρούν αρνητικά στην οστική υγεία ανδρών και γυναικών. Πράγματι μία πρόσφατη μελέτη στην οποία οποία αξιολογήθηκαν 72.342 μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες για 16 έτη, έδειξε αυξημένο καταγματικό κίνδυνο από την κατανάλωση ανθρακούχων αναψυκτικών (τουλάχιστον δύο ημερησίως). Επομένως πρέπει να είμαστε φειδωλοί ακόμη και στη λήψη των μη καφεϊνούχων αναψυκτικών, τις σόδες ή τα αεριούχα νερά αφού ο κίνδυνος είναι δοσοεξαρτώμενος, δηλαδή όσο περισσότερα τόσο χειρότερα (Gallagher J. C. 2019. doi: 10.1097/GME.0000000000001439).
Αλλά και η υπερβολική κατανάλωση γάλακτος (>από 3 ποτήρια την ημέρα) δεν φαίνεται ότι βοηθά ιδιαίτερα.
Καλόν θα ήταν όλα τα άτομα και ιδιαίτερα οι γυναίκες 35 ετών και πάνω να προσδιορίσουν την βιταμίνη D στο αίμα τους, ιδιαίτερα στο τέλος του καλοκαιριού και εάν είναι κάτω από 20 ng/ml να πάρουν συμπληρώματα βιταμίνης D για να την αυξήσουν μέχρι τα 30-40 ng/ml και να το επιβεβαιώσουν την άνοιξη. Ο ήλιος μόνο φαίνεται ότι σε αρκετούς ανθρώπους δεν την αυξάνει για κάποιους λόγους (Γεωργιάδης Α.Ε., Βιταμίνη D. Εκδόσεις Athens Science Publishers, 2021, Αθήνα).
Η ανίχνευση και ο περιορισμός των παραγόντων κινδύνου έχει μεγάλη αξία. Μη τροποποιήσιμοι είναι εκείνοι οι παράγοντες στους οποίους δεν μπορούμε να παρέμβουμε, ακόμη τουλάχιστον, όπως η κληρονομικότητα. Θα ήταν αφελές, μάλιστα, να νομίζει κανείς ότι μπορεί μόνος του να διαμορφώσει το ανθυγιεινό περιβάλλον στο οποίο διαβιεί χωρίς πρωτοβουλίες και μέτρα εθνικά ή παγκόσμια. Ωστόσο, μπορεί να προσπαθήσει να ζήσει πιο υγιεινά και να συμπεριφέρεται οικολογικά. Φαντάζει επίσης αδύνατον, να συνεχίζει να ζει ο άνθρωπος χωρίς να μεγαλώνει. Ωστόσο η βιολογική ηλικία δεν είναι πάντα αυτή που δείχνει η ημερομηνία γέννησης και σαφώς το κάθε άτομο μπορεί να συμβάλλει σε αυτό με τον τρόπο ζωής του. Πράγματι, χωρίς κανένα ρατσιστικό υπονοούμενο, είναι γεγονός ότι οι δραστήριοι άνθρωποι σωματικά και πνευματικά είναι βιολογικά νεότεροι από τους νωθρούς και παχύσαρκους της ίδιας ηλικίας. Και αν πράγματι μπορούμε να παρέμβουμε στη δυσμενή επίδραση κάποιων μη τροποποιήσιμων παραγόντων κινδύνου, τότε είναι βέβαιο ότι μπορούμε να ελέγξουμε τους τροποποιήσιμους όπως την καθιστική ζωή, το κάπνισμα, την υπερβολή στα αλκοολούχα ποτά, την ανεπάρκεια της βιταμίνης D, την τακτική ιατρική παρακολούθηση κ.ά. Για παράδειγμα, το περπάτημα για 30-60 λεπτά την ημέρα, είναι η πιο απλή και η καλύτερη άσκηση για την Oστεοπόρωση, χωρίς να απαιτεί ιδιαίτερες προϋποθέσεις. Ακόμη μεγάλη σημασία έχει η αποφυγή των πτώσεων των ηλικιωμένων εφαρμόζοντας τις οδηγίες που περιγράφουμε στο τέλος του κεφαλαίου Δευτεροπαθής Οστεοπόρωση με τον τίτλο "Γενικά μέτρα αποφυγής των πτώσεων"!
Σήμερα υπάρχουν αποτελεσματικές παρεμβάσεις για τον μετριασμό των προκλήσεων τις οποίες θέτει ο αυξημένος επιπολασμός της Oστεοπόρωσης. Η συμβουλευτική για τροποποιήσεις του τρόπου ζωής για υγιή οστά θα πρέπει να φτάνει και να εφαρμόζεται σε όλο τον πληθυσμό. Οι στρατηγικές προσυμπτωματικού ελέγχου θα πρέπει να εφαρμόζονται και να εναρμονίζονται σε όλες τις χώρες, να βελτιωθεί η προσβασιμότητα στη θεραπεία και να ενθαρρύνεται η τήρηση της.
Η Οστεοπόρωση είναι μια χρόνια νόσος και η θεραπεία κάθε ασθενή εξαρτάται από την εκτίμηση του κινδύνου να συμβεί κάποιο κάταγμα την δεδομένη στιγμή βάσει του ιατρικού ιστορικού, της κλινικής εξέτασης και των εργαστηριακών εξετάσεων, οι οποίες σήμερα είναι πολύ ακριβείς, όπως έχει ήδη αναλυθεί προηγούμενα.
Αποτελεσματικές φαρμακευτικές θεραπείες
Όμως οι αποτελεσματικές θεραπείες και παρεμβάσεις απαιτούν ακόμα μεγάλη προσπάθεια για την ευρύτερη διάδοση τους, την αξιοποίηση τους, αλλά και την αποδοχή και υιοθέτησή τους από τους ασθενείς. Πολλοί φαρμακολογικοί παράγοντες για τη θεραπεία της Οστεοπόρωσης αποδεδειγμένα μειώνουν τον καταγματικό κίνδυνο και οι περισσότεροι ασθενείς θα μπορούσαν να επωφεληθούν από τη θεραπεία. Ωστόσο, υπάρχει ακόμη μεγάλο κενό στην αντιμετώπιση της Οστεοπόρωσης. Η συμμόρφωση και η παραμονή στη θεραπεία συνεχίζει να είναι ο σπουδαιότερος λόγος αποτυχίας της θεραπείας. Σήμερα είναι πιο επιτακτικό από ποτέ να εφαρμοσθούν ενισχυτικά προγράμματα ώστε να τηρείται η αγωγή και να μην εγκαταλείπεται πρώϊμα.
Ο στόχος της θεραπείας στην Οστεοπόρωση είναι η μείωση του καταγματικού κινδύνου! Για την επίτευξη αυτού του στόχου χρειάζεται ένας τέτοιος θεραπευτικός σχεδιασμός ο οποίος να προστατεύει από τα οστεοπορωτικά κατάγματα γρήγορα, αποτελεσματικά, χωρίς ανεπιθύμητες ενέργειες, αλλά και να επιτυγχάνει την καλύτερη δυνατή συμμόρφωση των ασθενών. Υπάρχει δηλαδή ανάγκη για δραστικά αντιοστεοπορωτικά φάρμακα τα οποία να μπορούν να χορηγηθούν για όσο χρονικό διάστημα χρειαστεί με ασφάλεια, χωρίς δηλαδή ιδιαίτερες ανεπιθύμητες ενέργειες. Επίσης, εκτός της χορήγησης των φαρμάκων τα οποία επιδρούν στον οστικό μεταβολισμό εξίσου σημαντική είναι η απαραίτητη πρόσληψη ασβεστίου και λευκωμάτων, η διατήρηση των επιπέδων της βιταμίνης D πάνω από 20 ng/ml, ένα επαρκές μυϊκό σύστημα και η βελτίωση της ασφάλειας του περιβάλλοντος εντός και εκτός από το σπίτι, η γνώση της αλληλεπίδρασης κάποιων, κοινών στις μεγάλες ηλικίες φαρμάκων ώστε να περιορισθούν τελικά οι πτώσεις.
Τα φάρμακα της Οστεοπόρωσης χωρίζονται σε 3 μεγάλες κατηγορίες: 1) Τα αντιοστεολυτικά. 2) Τα οστεοπαραγωγικά και 3) Τα συμπληρωματικά όπως π.χ. το ασβέστιο, η βιταμίνη D και τελευταία το μαγνήσιο. Επειδή τα τρία τελευταία συνδυάζονται σχεδόν πάντα με τα προηγούμενα αποτελούν μία χωριστή ομάδα την οποία θα αναλύσουμε τελευταία. Τα αντιοστεολυτικά περιλαμβάνουν: α) τα διφωσφονικά, β) την δενοσουμάμπη και γ) τους εκλεκτικούς τροποποιητές των οιστρογονικών υποδοχέων ή SERMs (Selective Estrogen Receptor Modulators). Τα οστεοπαραγωγικά περιλαμβάνουν: α) την τεριπαρατίδη, την αμπαλοπαρατίδη και β) το Romososumab. Όλα τα άλλα φάρμακα τα οποία έχουν κατά καιρούς χορηγηθεί, έχουν αποκλειστεί από την θεραπευτική της Οστεοπόρωσης για διάφορους λόγους, όπως π.χ. τα οιστρογόνα, τα αναβολικά, η καλσιτονίνη, το φθόριο, το ρανελικό στρόντιο, η τιβολόνη, η παραθορμόνη κ.ά. τα οποία παρόλα αυτά θα τα περιγράψουμε σε συντομία για εκπαιδευτικούς λόγους διότι μερικά από αυτά έλυσαν βασικά θεραπευτικά ερωτήματα και έτσι βελτιώθηκε η αποτελεσματικότητα των επόμενων.
Τα πιο ευρέως συνταγογραφούμενα φάρμακα, τα οποία μπορούν να χορηγηθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα, είναι τα αντιοστεολυτικά φάρμακα, τα οποία στοχεύουν στους οστεοκλάστες με σκοπό τη μείωση του ρυθμού οστεόλυσης, όπως π.χ. τα Διφωσφονικά και η Δενοσουμάμπη, τα οποία έχουν πολύ καλά αποτελέσματα στον έλεγχο της Οστεοπόρωσης και στην μείωση των καταγμάτων.
Διαθέσιμες είναι επίσης οι ορμονικές θεραπείας, όπως τα Οιστρογόνα, τα οποία όταν ξεκινούν αμέσως μετά την εμμηνόπαυση και μπορεί να βοηθήσουν προληπτικά στην διατήρηση της οστικής πυκνότητας. Τα οιστρογόνα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε γυναίκες ≤ 55 ετών, ιδίως εκείνες με έντονα τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης. Βασική προϋπόθεση για την χορήγηση τους είναι απαραίτητη η απουσία κάποιων παραγόντων κινδύνου, επειδή η θεραπεία υποκατάστασης με οιστρογόνα μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο του καρκίνου του μαστού και των θρομβώσεων. Οι εκλεκτικοί τροποποιητές των υποδοχέων των οιστρογόνων μιμούνται τις ευεργετικές επιδράσεις των οιστρογόνων στην οστική μάζα στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, χωρίς κάποιους από τους κινδύνους οι οποίοι σχετίζονται με τα οιστρογόνα, αντίθετα μπορεί να μειώνουν τον κίνδυνο ορισμένων τύπων καρκίνου του μαστού.
Στους άνδρες, η Οστεοπόρωση μπορεί να συνδέεται με τη σταδιακή μείωση των επιπέδων τεστοστερόνης η οποία σχετίζεται με την ηλικία, αλλά και να οφείλεται σε άλλα αίτια όπως την κατάχρηση οινοπνεύματος, την λήψη φαρμάκων κ.λπ. Στην ανδρική Οστεοπόρωση μπορούν να χορηγηθούν η αλενδρονάτη, η ρισεδρονάτη, το ζολεδρονικό, η δενοσουμάμπη και η τεριπαρατίδη, τα οποία μερικές φορές μπορούν να συγχορηγηθούν με την θεραπεία υποκατάστασης με ανδρογόνα, ιδίως όταν υπάρχουν στοιχεία υπογοναδισμού.
Υπό ειδικές συνθήκες, όπως ορισμένες περιπτώσεις μεγάλης Οστεοπόρωσης ή αποτυχίας των άλλων φαρμάκων π.χ. μετά από κάταγμα, μπορεί να χορηγηθούν έως δύο χρόνια η τεριπαρατίδη και η αμπαλοπαρατίδη, φάρμακα παρόμοια της παραθορμόνης, τα οποία έχουν οστεοπαραγωγική δράση. Επίσης μπορεί να χορηγηθεί για ένα έτος η ρομοσοζουμάμπη, η οποία διαθέτει και αντιοστεολυτική και οστεοπαραγωγική δράση. Σε μερικές μάλιστα περιπτώσεις μπορεί να συγχορηγηθούν κάποια αντιοστεοπορωτικά φάρμακα, όπως π.χ. η τεριπαρατίδη και η δενοσουμάμπη ή η τεριπαρατίδη με την ζολεδρονάτη και άλλες παραλλαγές τις οποίες θα αναλύσουμε διεξοδικά στη συνέχεια.
Κατευθυντήριες Οδηγίες 2023 του American College of Physicians
Αυτές οι κατευθυντήριες οδηγίες επικαιροποιούν τις συστάσεις του Αμερικανικού Κολλεγίου Ιατρών (ACP) του 2017 σχετικά με τη φαρμακολογική θεραπεία της πρωτοπαθούς Οστεοπόρωσης ή της χαμηλής οστικής μάζας (Οστεοπενία) για την πρόληψη καταγμάτων σε ενήλικες.
Μεθόδοι:
Η Επιτροπή Κλινικών Κατευθυντήριων Γραμμών ΑΚΕ βάσισε αυτές τις συστάσεις σε μια ενημερωμένη συστηματική ανασκόπηση των αποδεικτικών στοιχείων και τις βαθμολόγησε χρησιμοποιώντας το σύστημα GRADE (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation).
Κοινό και πληθυσμός ασθενών:
Το κοινό αυτής της κατευθυντήριας γραμμής περιλαμβάνει όλους τους κλινικούς ιατρούς. Ο πληθυσμός των ασθενών περιλαμβάνει ενήλικες με πρωτοπαθή οστεοπόρωση ή χαμηλή οστική μάζα (Οστεοπενία).
Σύσταση 1α:
Η ACP συνιστά στους κλινικούς ιατρούς να χρησιμοποιούν διφωσφονικά για αρχική φαρμακολογική θεραπεία για να μειώσουν τον κίνδυνο καταγμάτων σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες που έχουν διαγνωστεί με πρωτοπαθή Οστεοπόρωση (ισχυρή σύσταση, στοιχεία υψηλής βεβαιότητας).
Σύσταση 1β:
Η ACP προτείνει οι κλινικοί γιατροί να χρησιμοποιούν διφωσφονικά για αρχική φαρμακολογική θεραπεία για να μειώσουν τον κίνδυνο καταγμάτων σε άνδρες που έχουν διαγνωστεί με πρωτοπαθή Οστεοπόρωση (σύσταση υπό όρους, στοιχεία χαμηλής βεβαιότητας).
Σύσταση 2α:
Η ACP προτείνει στους κλινικούς ιατρούς να χρησιμοποιούν τον αναστολέα του συνδέτη RANK (denosumab) ως φαρμακολογική θεραπεία δεύτερης γραμμής για τη μείωση του κινδύνου καταγμάτων σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες που έχουν διαγνωστεί με πρωτοπαθή Οστεοπόρωση και έχουν αντενδείξεις ή εμφανίζουν ανεπιθύμητες ενέργειες των διφωσφονικών (υπό όρους σύσταση, στοιχεία μέτριας βεβαιότητας).
Σύσταση 2β:
Η ACP προτείνει οι κλινικοί γιατροί να χρησιμοποιούν τον αναστολέα του συνδέτη RANK (denosumab) ως φαρμακολογική θεραπεία δεύτερης γραμμής για τη μείωση του κινδύνου καταγμάτων σε άνδρες που έχουν διαγνωστεί με πρωτοπαθή Οστεοπόρωση και έχουν αντενδείξεις ή εμφανίζουν ανεπιθύμητες ενέργειες των διφωσφονικών (σύσταση υπό όρους, στοιχεία χαμηλής βεβαιότητας).
Σύσταση 3:
Η ACP προτείνει στους κλινικούς ιατρούς να χρησιμοποιούν τον αναστολέα σκληροστίνης (romosozumab, στοιχεία μέτριας βεβαιότητας) ή ανασυνδυασμένη PTH (τεριπαρατίδη, στοιχεία χαμηλής βεβαιότητας), ακολουθούμενα από διφωσφονικά, για να μειώσουν τον κίνδυνο καταγμάτων μόνο σε γυναίκες με πρωτοπαθή Οστεοπόρωση με πολύ υψηλό κίνδυνο κατάγματος (σύσταση υπό όρους).
Σύσταση 4:
Η ACP προτείνει στους κλινικούς ιατρούς να υιοθετήσουν μια εξατομικευμένη προσέγγιση σχετικά με το αν θα ξεκινήσουν φαρμακολογική θεραπεία με διφωσφονικά σε γυναίκες ηλικίας άνω των 65 ετών με χαμηλή οστική μάζα (οστεοπενία) για να μειώσουν τον κίνδυνο καταγμάτων (σύσταση υπό όρους, στοιχεία χαμηλής βεβαιότητας). (https://doi.org/10.7326/M22-1034)
Μεθόδοι:
Η Επιτροπή Κλινικών Κατευθυντήριων Γραμμών ΑΚΕ βάσισε αυτές τις συστάσεις σε μια ενημερωμένη συστηματική ανασκόπηση των αποδεικτικών στοιχείων και τις βαθμολόγησε χρησιμοποιώντας το σύστημα GRADE (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation).
Κοινό και πληθυσμός ασθενών:
Το κοινό αυτής της κατευθυντήριας γραμμής περιλαμβάνει όλους τους κλινικούς ιατρούς. Ο πληθυσμός των ασθενών περιλαμβάνει ενήλικες με πρωτοπαθή οστεοπόρωση ή χαμηλή οστική μάζα (Οστεοπενία).
Σύσταση 1α:
Η ACP συνιστά στους κλινικούς ιατρούς να χρησιμοποιούν διφωσφονικά για αρχική φαρμακολογική θεραπεία για να μειώσουν τον κίνδυνο καταγμάτων σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες που έχουν διαγνωστεί με πρωτοπαθή Οστεοπόρωση (ισχυρή σύσταση, στοιχεία υψηλής βεβαιότητας).
Σύσταση 1β:
Η ACP προτείνει οι κλινικοί γιατροί να χρησιμοποιούν διφωσφονικά για αρχική φαρμακολογική θεραπεία για να μειώσουν τον κίνδυνο καταγμάτων σε άνδρες που έχουν διαγνωστεί με πρωτοπαθή Οστεοπόρωση (σύσταση υπό όρους, στοιχεία χαμηλής βεβαιότητας).
Σύσταση 2α:
Η ACP προτείνει στους κλινικούς ιατρούς να χρησιμοποιούν τον αναστολέα του συνδέτη RANK (denosumab) ως φαρμακολογική θεραπεία δεύτερης γραμμής για τη μείωση του κινδύνου καταγμάτων σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες που έχουν διαγνωστεί με πρωτοπαθή Οστεοπόρωση και έχουν αντενδείξεις ή εμφανίζουν ανεπιθύμητες ενέργειες των διφωσφονικών (υπό όρους σύσταση, στοιχεία μέτριας βεβαιότητας).
Σύσταση 2β:
Η ACP προτείνει οι κλινικοί γιατροί να χρησιμοποιούν τον αναστολέα του συνδέτη RANK (denosumab) ως φαρμακολογική θεραπεία δεύτερης γραμμής για τη μείωση του κινδύνου καταγμάτων σε άνδρες που έχουν διαγνωστεί με πρωτοπαθή Οστεοπόρωση και έχουν αντενδείξεις ή εμφανίζουν ανεπιθύμητες ενέργειες των διφωσφονικών (σύσταση υπό όρους, στοιχεία χαμηλής βεβαιότητας).
Σύσταση 3:
Η ACP προτείνει στους κλινικούς ιατρούς να χρησιμοποιούν τον αναστολέα σκληροστίνης (romosozumab, στοιχεία μέτριας βεβαιότητας) ή ανασυνδυασμένη PTH (τεριπαρατίδη, στοιχεία χαμηλής βεβαιότητας), ακολουθούμενα από διφωσφονικά, για να μειώσουν τον κίνδυνο καταγμάτων μόνο σε γυναίκες με πρωτοπαθή Οστεοπόρωση με πολύ υψηλό κίνδυνο κατάγματος (σύσταση υπό όρους).
Σύσταση 4:
Η ACP προτείνει στους κλινικούς ιατρούς να υιοθετήσουν μια εξατομικευμένη προσέγγιση σχετικά με το αν θα ξεκινήσουν φαρμακολογική θεραπεία με διφωσφονικά σε γυναίκες ηλικίας άνω των 65 ετών με χαμηλή οστική μάζα (οστεοπενία) για να μειώσουν τον κίνδυνο καταγμάτων (σύσταση υπό όρους, στοιχεία χαμηλής βεβαιότητας). (https://doi.org/10.7326/M22-1034)