21o Πανελλήνιο Συνέδριο Ελληνικής Εταιρείας Μεταβολισμού Οστών (ΕΕΜΜΟ),
Βόλος, 8-10 Νοεμβρίου 2013.
Στο συνέδριο παρουσιάστηκαν 22 μελέτες, είτε σαν προφορικές ανακοινώσεις, είτε σαν posters και οκτώ διαλέξεις (δορυφορικές και μη), έξη στρογγυλές τράπεζες και μία αντιπαράθεση (debate).
Από τις μελέτες αυτές οι οποίες είχαν γενικότερο κλινικό ενδιαφέρον ήταν:
1. Η επίδραση της φαρμακευτικής αντιοστεοπορωτικής αγωγής στην κλινική έκβαση, στην λειτουργική αποκατασταση, στην ποιότητα ζωής και στις επιπλοκές υλικών σε ασθενείς με κατάγματα ισχίου.
Ν.Κ. Μακρίδης, Θ. Καραχάλιος, Ν.Κ. Μαλίζος
Ορθοπαιδική Κλινική Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Λάρισας.
Μελετήθηκαν 151 άνδρες και 369 γυναίκες (ΜΗ 80,7 ετών) με κάταγμα ισχίου. Παρακολουθήθηκαν 27,5 μήνες μετά την εγχείρηση και τα αποτελέσματα έδειξαν: α) Ποσοστό θνησιμότητας 23,6% στα 2 έτη. β) Η χορήγηση αντιοστεοπορωτικής αγωγής αποδείχθηκε ισχυρός προγνωστικός παράγοντας λειτουργικής αποκατάστασης, επανακατάγματος, ποιότητας ζωής κλπ.
Το συμπέρασμα των ερευνητών είναι ότι όλοι οι ασθενείς θα πρέπει να λαμβάνουν αντιοστεοπορωτική αγωγή μετά το χειρουργείο για κάταγμα ισχίου.
2. Οι επιπτώσεις της αναλυτικής διακύμανσης των μεθόδων προσδιορισμού της 25(ΟΗ)D3 στην παρακολούθηση ασθενών με υποβιταμίνωση D.
Μ. Τσοχαντάρη, Ε. Κουτρούμπα-Μαρκέτου, Σ. Τουρνής, Ι. Δοντα. Κ. Μακρής
Βιοχημικό και Εργαστήριο Ερευνας Μυοσκελετικών Παθήσεων ΚΑΤ.
Σκοπός της μελέτης ήταν η συγκρισιμότητα των αποτελεσμάτων τριών εμπορικών μεθόδων προσδιορισμού της 25(OH)D3. Για τον σκοπό αυτό χρησιμοποιήθηκαν δείγματα από 80 ασθενείς του νοσοκομείου ΚΑΤ. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των τριών μεθόδων και θα πρέπει η παρακολούθηση της 25(ΟΗ)D3 των ασθενών να γίνεται πάντα με την ίδια μέθοδο εάν θέλουμε να έχουμε ασφαλή συγκριτικά αποτελέσματα.
3. Η Υπερασβεστιουρία είναι συχνό και σημαντικό εύρημα σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με οστεοπόρωση.
Σ. Γαζή, Σ. Ψαρέλλης, Ε. Μουφλουζέλη, Κ. Δευτεραίου, Π. Τσατσάνη, Α. Καραχάλιου, Κ. Νιράκης, Α. Κονδύλη, Δ. Λάσκος. Ν. Χατζησταμάτης, Π. Παπαγεωργίου, Α. Μισγίρη, Ο. Λουκαδάκη, Ε. Νικητοπούλου, Κ. Μακρής, Ν. Παπαιωάννου και συν.
Ρευματολογικό Τμήμα ΓNA- ΚΑΤ, Αθήνα.
Ο σκοπός της μελέτης ήταν ο προσδιορισμός της υπερασβεστιουρίας σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με Οστεοπόρωση και η συσχέτισή της με την οστική πυκνότητα, τις κλινικές και βιοχημικές παραμέτρους.
Μελετήθηκαν αναδρομικά 1400 μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με Οστεοπόρωση. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η υπερασβεστιουρία είναι συχνή (30%), συνοδεύεται με μειωμένη οστική πυκνότητα και αυξημένο ρυθμό οστικής ανακατασκευής, ενώ δεν συνοδεύεται με αυξημένο ρυθμό καταγμάτων και νεφρολιθίασης. Τέλος σε ποσοστό 12,2% υποκρύπτεται πιθανός πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός.
4. Μελέτη του φόβου πτώσης σε Ελληνικές αγροτικές, αστικές περιοχές και νησιά. (P04)
Ι. Διονυσιώτης, Η. Μπουρνάζος, Α. Παρτσινέβελος, Ε. Δαμιανού, Γ. Σκαραντάβος και Π. Παπαγγελόπουλος
Μονάδα Μεταβολικών Νοσηματων των Οστών και Ρευματολογίας, 1η Ορθοπεδική Πανεπιστημιακή Κλινική Γεν. Νοσ. «Αττικόν», Αθήνα.
Σκοπός της μελέτης ήταν αξιολογηθεί ο φόβος-ανησυχία για επικείμενη πτώση με την χρησιμοποίηση της κλίμακας αποτελεσματικότητας πτώσεων (Falls Efficacy Scale, FES), σε διαφορετικές κοινωνικές ομάδες.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα άτομα ανησυχούσαν λιγότερο για τις λειτουργικές δραστηριότητες στο σπίτι, ενώ η ανησυχία τους για πιο απαιτητικές σωματικές δραστηριότητες, κυρίως έξω από το σπίτι ήταν σημαντική. Στα νησιά τα FFS σκορ ήταν χαμηλότερα σε σύγκριση με την ηπειρωτική χώρα, ενώ στην ηπειρωτική τα υψηλότερα σκορ ήταν στις αγροτικές περιοχές.
5. Αυτοάνοση Θυρεοειδίτιδα Hashimoto (ΑΘΗ), ανεπάρκεια βιταμίνης D και οστική πυκνότητα (Ρ01)
Γεωργιάδης Αχιλλεύς.
Κέντρο Μυοσκελετικών Παθήσεων. Γυναικ. Νοσοκ. ΛΗΤΩ, Αθήνα.
Προ 6 μήνου περίπου μια εργασία του Bozkurt NC και συν. (Endocr. Pract. 2013; 19(3):479-84) απεκάλυψε ότι ασθενείς με ΑΘΗ παρουσιάζουν ανεπάρκεια βιταμίνης D ( 20 ng/ml) σε ποσοστό που κυμαίνεται από 35-48% και που εξαρτάται από την διάρκεια της νόσου, τον όγκο του θυρεοειδούς και τον τίτλο των αντισωμάτων (antiTPO και antiTG).
Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν να διαπιστώσουμε τα επίπεδα της βιταμίνης D (25(ΟΗ)D3) στους ασθενείς μας με ΑΘΗ και να αξιολογήσουμε και την οστική τους πυκνότητα.
Σε μια αναδρομική αναζήτηση στα αρχεία μας των 2 τελευταίων ετών, βρήκαμε 84 ασθενείς με ΑΘΗ, μέσης ηλικίας 51,8 ετών, όλες γυναίκες, στις οποίες διαθέταμε: α) επίπεδα 25(OH)D3, β) τίτλους αντισωμάτων anti TPO και anti TG και γ) DEXA ΟΜΣΣ και αριστ. Ισχίου (αυχένας) (Hologic Delphi). Θεωρήσαμε ότι το επίπεδο της βιταμίνης D ήταν παθολογικό μόνον όταν ήταν σταθερά κάτω από 20 ng/ml.
Τα αποτελέσματά μας έδειξαν ότι: 1) Ολες οι ασθενείς μας είχαν θετικά αντισώματα. 2) Ο μέσος όρος της 25(ΟΗ)D3 σε όλες ήταν 21,3 ng/ml. 3) Παθολογικά επίπεδα βιταμίνης 25(ΟΗ)D3 είχαν το 55,3% με μέσο όρο 16,7 ng/ml και 4) το 89,3 % όλων των ασθενών με ΑΘΗ παρουσιάζαν οστεοπενία ή/και οστεοπόρωση (T<-2.0) στη μία ή/και στις δύο περιοχές που μελετήσαμε, που έχριζε κάποιας μορφής αντιοστεοπορωτικής θεραπείας.
Εάν τα αποτελέσματα αυτά επιβεβαιωθούν και από άλλους προτείνουμε σε κάθε ΑΘΗ, να μετρώνται τα επίπεδα της βιταμίνης D στον οργανισμό και εάν είναι χαμηλά, να προσδιορίζεται στη συνέχεια, η οστική πυκνότητα. Η προληπτική χορήγηση βιταμίνης D είναι μάλλον απαραίτητη στις περισσότερες των περιπτώσεων.
Οι περισσότερες από τις υπόλοιπες ανακοινώσεις αφορούσαν θέματα σχετικά με την Σκληροστίνη, το γλυκοζοεξαρτώμενο ινσουλινότροπο πεπτίδιο (GIP), το Dkk1, την Ιρισίνη, το γονίδιο RUNX2 και άλλα, τα οποία στο μέλλον, ίσως αποκτήσουν γενικότερο ενδιαφέρον και ξεφύγουν από τον χώρο των εργαστηρίων.
Οι περισσότερες των διαλέξεων αφορούσαν τα πλεονεκτήματα των διαφόρων φαρμακευτικών ουσιών που χορηγούμε για την θεραπεία της Οστεοπόρωσης και προσπαθούσαν να μας βοηθήσουν να αξιολογήσουμε με ψυχραιμία τις αναφερόμενες κατά καιρούς στην βιβλιογραφία, ανεπιθύμητες ενέργειες τους.
Οι στρογγυλές τράπεζες είχαν κυρίως εκπαιδευτικό χαρακτήρα και μερικές από αυτές είχαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον όπως πχ αυτή που συνέδεσε την Οστεοπόρωση και τα προβλήματα που μπορούν να δημιουργηθούν στο καρδιαγγειακό σύστημα, αυτή για την Οστεοαρθρίτιδα και τέλος αυτή που αναφέρθηκε στη Φυσιολογία και Παθοφυσιολογία της οστικής ανάπτυξης και της οστικής ωριμότητας.
Τέλος πάρα πολύ ενδιαφέρουσα ήταν η αντιπαράθεση (debate) μεταξύ ενός κλινικού ενδοκρινολόγου και ενός χειρουργού πάνω στο θέμα εάν πρέπει ή όχι να χειρουργείται ο ασυμπτωματικός υπερπαραθυρεοειδισμός. Μετά την κατάθεση των απόψεων των δύο ομιλητών, το ακροατήριο ενώ αρχικά υποστήριζε την συντηρητική θεραπεία στο τέλος ψήφισε σε πλειοψηφία την χειρουργική αντιμετώπιση. Πολύ ενδιαφέρουσα μεταστροφή της γνώμης του ακροατηρίου που προσπάθησα να την εξηγήσω στο άρθρο μου «Προληπτική χειρουργική επέμβαση για προστασία του μη συμμορφούμενου ασθενούς» στην ιστοσελίδα www.myoskeletiko.com.