Χρειάζεται η χορήγηση βιταμίνης D στην περιεμμηνοπαυσιακή περίοδο;
Σ. Δικαίου, Ρευματολόγος, (stavrouladikeou@windowslive.com).
Η εμμηνόπαυση ορίζεται ως μία διαδικασία αλλαγών που συμβαίνουν στις γυναίκες 12 μήνες μετά την τελευταία έμμηνο ρύση και σηματοδοτεί το τέλος των κύκλων της εμμήνου ρύσεως. Αναφέρεται σε ένα τελικό γεγονός, δεν συμβαίνει όμως αιφνίδια και είναι μία βαθμιαία διαδικασία.
Η περιεμμηνόπαυση ή menopausal transition ( περίοδος μετάπτωσης στην εμμηνόπαυση) είναι η χρονική αυτή περίοδος κατά την οποία συμβαίνουν αλλαγές στους κύκλους της εμμήνου ρύσεως και προσδιορίζεται έως την εμμηνόπαυση. Σε αυτή την περίοδο συμβαίνουν πολλές αλλαγές ,όπως π.χ. μεγάλη απώλεια οστικής μάζας.
Η βιταμίνη D παίζει ένα σημαντικό ρόλο στην απορρόφηση ασβεστίου και πιθανόν οι χαμηλές τιμές της στην περιεμμηνόπαυση επηρεάζουν την ισορροπία του . Σε κάποιες μελέτες οι χαμηλές τιμές της 25(OH) Vit D συσχετίζονται με κάταγμα στις γυναίκες, σε κάποιες άλλες όμως μελέτες όχι.
Μέχρι τώρα όλες οι προηγούμενες αναφορές για τις τιμές της 25(OH)Vit D είχαν επικεντρωθεί σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες ηλικίας 65 ετών και μεγαλύτερες. Είναι λίγα γνωστά σχετικά με τη σχέση της 25(OH) Vit D και του κατάγματος σε γυναίκες μέσης ηλικίας, όταν δηλαδή βρίσκονται στην μεταβατική περίοδο της περιεμμηνόπαυσης. Εάν ενδεχομένως υπάρχει συσχέτιση, πιθανόν να πρέπει να αναγνωρίζονται οι γυναίκες με χαμηλές τιμές 25(OH) Vit D και να χορηγείται η βιταμίνη για να ελαττωθεί ο καταγματικός κίνδυνος για αυτές της γυναίκες. Είναι άγνωστο εάν η 25(OH) Vit D τροποποιεί τους ρυθμούς απώλειας οστού στην περιεμμηνοπαυσιακή περίοδο, ή εάν υπάρχει μία συγκεκριμένη τιμή της 25(OH) Vit D κάτω από την οποία αυξάνονται οι ρυθμοί απώλειας οστού και ο καταγματικός κίνδυνος και επίσης εάν γνωστές φυλετικές διαφορές στα επίπεδα της 25(OH )VitD συμβάλουν έτσι ώστε να είναι διαφορετικοί και οι ρυθμοί απώλειας οστού.
Πρόσφατα δημοσιεύθηκε μελέτη στο περιοδικό Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism για την πιθανή συσχέτιση της 25(OH)Vit D, της οστικής πυκνότητας και του καταγματικού κινδύνου σε γυναίκες κατά την περίοδο μέχρι την εμμηνόπαυση. Η μελέτη αυτή διενεργήθηκε σε 5 κλινικά κέντρα στις ΗΠΑ, έλαβαν μέρος 3302 γυναίκες ηλικίας 42-52 ετών, υπήρχε παρακολούθηση 10 ετών και καταγράφηκε εάν υπήρχε τραυματικό ή μη τραυματικό κάταγμα. Οι ίδιοι ερευνητές έδειξαν σε προηγούμενη μελέτη (Study of Women’s Health Across the Nation) ότι η απώλεια οστού ήταν μεγαλύτερη την χρονική περίοδο που άρχιζε ένα χρόνο πριν μέχρι 2 χρόνια μετά την τελευταία έμμηνο ρύση. Παρατήρησαν συσχέτιση μεταξύ των αλλαγών στα επίπεδα οιστραδιόλης και FSH και των αλλαγών στην BMD στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Υπέθεσαν ότι και άλλοι βιοδείκτες, όπως π.χ. η 25(OH) Vit D, πιθανόν να συμβάλλουν σε αυτές τις αλλαγές της BMD κατά την περιεμμηνοπαυσιακή περίοδο.
Τα συμπεράσματα τους ήταν τα ακόλουθα. Οι γυναίκες με υψηλότερες τιμές 25(OH) Vit D, δηλαδή μεγαλύτερες ή ίσες με 20ng/mL στην μέση ηλικία (midlife) είχαν χαμηλότερο κίνδυνο μη τραυματικών καταγμάτων κατά την διάρκεια των 10 ετών της παρακολούθησης. Συγκρινόμενες με τις γυναίκες που είχαν τιμές 25(OH) Vit D μικρότερες από 20ng/mL, παρουσίασαν ελάττωση του καταγματικού κινδύνου για τα μη τραυματικά κατάγματα κατά 45%. Η συσχέτιση της αυξημένης 25(OH) Vit D και της ελάττωσης του κινδύνου μη τραυματικού κατάγματος ήταν στατιστικά σημαντική χωρίς όμως να καταδειχθεί κάποια τιμή της 25(OH)Vit D κάτω από την οποία υπήρχε μεγαλύτερη οστική απώλεια. Αυτή η συσχέτιση ήταν ανεξάρτητη από την BMD, BMI ή άλλους παράγοντες κινδύνου για κάταγμα. Δεν υπήρχε επίσης καμία συσχέτιση μεταξύ της 25(OH) Vit D και των τραυματικών καταγμάτων που συνέβησαν στην διάρκεια της παρακολούθησης των 10 ετών.Σύμφωνα με τους ερευνητές δικαιολογείται η χορήγηση βιταμίνης D σε γυναίκες μέσης ηλικίας που παρουσιάζουν τιμές 25(OH )Vit D μικρότερες των 20ng/mL.
Σημείωση: Η βέλτιστη τιμή της 25(OH)Vit D που χρειάζεται το οστό για να είναι υγιές βρίσκεται υπό αμφισβήτηση από τους ερευνητές. Η Endocrine Society προτείνει ως φυσιολογική τιμή 30ng/mL και πάνω. Το Institute of Medicine το 2010 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τιμές μεγαλύτερες των 20ng/mL απαιτούνται για την υγεία των οστών στα περισσότερα άτομα.
Πηγή: J Clin Endocrinol Metab. 2015 Feb 26:jc20144367. [Epub ahead of print] Serum 25 Hydroxyvitamin D, Bone Mineral Density and Fracture Risk Across the Menopause. Cauley JA1, Greendale GA, Ruppert K, Lian Y, Randolph JF Jr, Lo JC, Burnett-Bowie SA, Finkelstein JS.