Οστεονέκρωση της κάτω γνάθου στη θεραπεία της Οστεοπόρωσης(ανασκόπηση)
Σ. Νίκας, Ρευματολόγος, (snnikas@yahoo.com)
Η οστεονέκρωση της γνάθου σχετίζεται με ογκολογικές δόσεις παρεντερικά χορηγούμενων διφωσφονικών ή denosumab
H επίπτωση είναι μεγαλύτερη σε ογκολογικούς ασθενείς (1-15%), όπου υψηλές δόσεις των φαρμάκων αυτών χρησιμοποιούνται σε συχνά μεσοδιαστήματα
Σε ασθενείς με οστεοπόρωση, η επίπτωση κυμαίνεται από 0.001% - 0.01%, οριακά υψηλότερα από ότι στο γενικό πληθυσμό (<0.001%)
Με βάση νέα ευρήματα από τη παθοφυσιολογία φαίνεται ότι υπεύθυνοι μηχανισμοί για κάτι τέτοιο είναι η αντι-απορροφητική δράση των φαρμάκων αυτών, η δράση των διφωσφονικών σε gamma delta T-cells και στη λειτουργία των μονοκυττάρων και μακροφάγων αλλά και ο ρόλος της τοπικής μικροβιακής λοίμωξης, φλεγμονής και νέκρωσης
Σχετικά με την απεικόνιση, χρησιμοποιούνται CT κωνοειδούς δέσμης (cone beam computerized tomography, με εκτίμηση έτσι φλοιώδους & δοκιδώδους αρχιτεκτονικής με χαμηλή ακτινοβολία), MRΙ, bone scan και PET, αν και πολλές φορές τα ευρήματα από την απλή ακτινογραφία είναι ικανοποιητικά
Άλλοι παράγοντες για οστεονέκρωση γνάθου είναι η χρήση γλυκοκορτοκοιεδών ή άλλων φαρμάκων (πχ αντι-αγγειογενετικοί παράγοντες), χειρουργικές επεμβάσεις στην περιοχή, φτωχή στοματική υγιεινή, χρόνια φλεγμονή, ΣΔ, κακά σταθεροποιημένες μασέλες
Στους προληπτικούς τρόπους περιλαμβάνονται η βελτίωση της στοματικής νόσου πριν την έναρξη αντι-απορροφητικής αγωγής και η διατήρηση καλής στοματικής υγιεινής
Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει τοπική αντιβιοτική αγωγή με στοματικές πλύσεις, συστηματική χορήγηση αντιβιοτικών ενώ τοπικός χειρουργικός καθαρισμός απαιτείται σε ανθεκτικούς στη θεραπεία ασθενείς. Με βάση κάποια πρώιμα ευρήματα φαίνεται ότι η τεριπαρατίδη σχετίζεται με αυξημένη οστική επούλωση. Σε πειραματικό στάδιο βρίσκονται θεραπείες όπως χρήση κυττάρων μυελού των οστών (stem cells), θεραπεία με laser, τοπική εφαρμογή PDGF (platelet-derived growth factor) και υπερβαρικό οξυγόνο
Πηγή = Diagnosis and Management of Osteonecrosis of the Jaw: A Systematic Review and International Consensus. Khan A1, Morrison A, Hanley D, Felsenberg D, McCauley L, O'Ryan F, Reid I, Ruggiero S, Taguchi A, Tetradis S, Watts N, Brandi M, Peters E, Guise T, Eastell R, Cheung A, Morin S, Masri B, Cooper C, Morgan S, Obermayer-Pietsch B, Langdahl B, Al Dabagh R, Davison K, Kendler D, Sándor G, Josse R, Bhandari M, El Rabbany M, Pierroz D, Sulimani R, Saunders D, Brown J, Compston J; behalf of the International Task Force on Osteonecrosis of the Jaw. J Bone Miner Res. 2014 Nov 21. doi: 10.1002/jbmr.2405. [Epub ahead of print]