H επίδραση της βιταμίνης D στο νευρικό σύστημα.
Δρ Αχιλ. Ε. Γεωργιάδης. Ρευματολόγος. (myoskeletiko@gmail.com).
Η επίδραση της βιταμίνης D (1,25(OH)2 D3) ή Καλσιτριόλης, στο νευρικό σύστημα γίνεται με τον ίδιο τρόπο όπως και στους άλλους ιστούς, δηλαδή με ένα γονιδιακό και έναν μή γονιδιακό τρόπο. Στην πρώτη περίπτωση ο πυρηνικός υποδοχέας της, ο VDR, τροποποιεί την έκφραση πολλών γονιδίων στον πυρήνα του κυττάρου επηρεάζοντας τον μεταβολισμό του. Ενώ στη δεύτερη, η σύνδεση της Καλσιτριόλης με τους στερινοϊδείς υποδοχείς (MARRS) της μεμβράνης του κυττάρου έχει σαν αποτέλεσμα ένα άμεσο αποτέλεσμα, ιδιαίτερα στην ρύθμιση της πυκνότητας του ενδοκυτταρικού Ασβεστίου, με την ενεργοποίηση των διαύλων του και την διευκόλυνση της εισόδου αλλά και της εξόδου του Ασβεστίου, κατά περίπτωση, από το κύτταρο. Ακόμη φαίνεται ότι ενεργοποιεί την φωσφολιπάση C, την αδενυκυκλάση αλλά και τα μονοπάτια των RAF και MAP κινασών. Ετσι εκφράζεται η πλειοτροπική δράση της βιταμίνης D στο νευρικό σύστημα ((Matgorzata Wrzosek et al. 2013)..
Ο νευροτροπικός ρόλος της Καλσιτριόλης οφείλεται στον VDR, ο οποίος έχει ανευρεθεί σε αρκετά κύτταρα του ΚΝΣ, ιδιαίτερα σε αυτά που εντοπίζονται στον υποθάλαμο, στους ντοπαμινεργικούς νευρώνες, στην μικρογλοία και στην μελανή ουσία. Μέσου αυτού η Καλσιτριόλη εξασκεί την αυτοκρινική και παρακρινική δράση της στα νευρικά κύτταρα. Μελέτες έδειξαν ότι η βιταμίνη D βοηθά στην παραγωγή της ακετυλχολίνης και διαφόρων κατεχολαμινών. Η ρύθμιση της ομοιοστασίας του Ασβεστίου των νευρικών κυττάρων με το έλεγχο των διαύλων του στην κυτταρική μεμβράνη, φαίνεται ότι δίνει στην βιταμίνη D την δυνατότητα να ελέγχει την έκκριση των διεγερτικών αλλά και των κατασταλτικών νευροδιαβιβαστών στην νευρική σύναψη. Με αυτό τον τρόπο παρεμβαίνει στην φυσιοπαθολογία νευρικών παθήσεων όπως είναι η νόσος του Parkinson, του Alzheimer ή του Huntington. Από την άλλη πλευρά ο γνωστός ανοσορυθμιστικός της ρόλος επηρεάζει την εκδήλωση παθήσεων με γνωστό παθολογικό ανοσολογικό υπόστρωμα, όπως είναι η πολλαπλή ή κατά πλάκας σκλήρυνση (Fernandes de Abreu D.A., et al. 2009).
Πηγές:
1. Matgorzata Wrzosek et al. Vitamin D and the central nervous system. Pharmacological Reports, 2013;65:271-278.
2. Fernandes de Abreu D.A., et al. Vitamin D, a neuro-immunomodulator: implications for neurodegenerative and autoimmune diseases. Psychoneuroendocrinology, 2009;34:265-277.