Οστεοπόρωση. Καταιγισμός επουσιωδών συμβουλών παράλληλα με συστηματική περιφρόνηση άλλων!
Δρ Αχιλ. Ε. Γεωργιάδης, Ρευματολόγος, (www.myoskeletiko.com).
Πρόσφατα δημοσιεύσαμε μαζί με τους συναδέλφους ορθοπαιδικούς Κώστα Σαρόπουλο και Ντίνα Κούρου, ένα βιβλίο 450 περίπου σελίδων για την Οστεοπόρωση. Μια από τις βασικές μου εμμονές είναι ότι εάν δεν γράψεις ένα βιβλίο ή μια μονογραφία για μια νόσο που σου αρέσει και ασχολήθηκες πολύ με αυτή, δεν έχεις ολοκληρώσει τις γνώσεις σου πάνω σε αυτήν. Πριν 1,5 περίπου χρόνο ξεκινήσαμε να γράφουμε αυτό το βιβλίο εγώ μεν για να ανανεώσω τις γνώσεις μου που είχα ήδη αποκτήσει πριν από 20 περίπου χρόνια γράφοντας μια σχετική μονογραφία, οι δε συνεργάτες μου για να εμβαθύνουν σε μια απλή νόσο, τόσο παρεξηγημένη από όλους: ασθενείς, γιατρούς και κοινωνία.
Αλλά ας αρχίσουμε από τα βασικά:
1) Ποιο είναι το πραγματικό αίτιο της νόσου; Δυστυχώς είναι η κληρονομικότητα σε ποσοστό 50-75% και πλέον. Κάθε τόσο προστίθενται και νέα γονίδια τα οποία έχουν σχέση με αυτήν και αυξάνεται σε πολυπλοκότητα ο κωδικός της νόσου. Σύμφωνα με τους γενετιστές ακόμη είμαστε στην αρχή της αναζήτησης! Όλοι οι άλλοι παράγοντες κινδύνου, που αναφέρονται κατά κόρον είναι απλώς επιγενετικοί και μπορούν να επιταχύνουν ή να επιβραδύνουν την νόσο αλλά δεν αποτελούν την βασική αιτιολογία της.
Μερικοί όπως π.χ. 1) η διατροφή, για την οποία κάθε μέρα κάτι θα γραφτεί για την σημαντική σχέση της με την Οστεοπόρωση σε όλα τα ΜΜΕ, από μόνη της δεν επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό την νόσο και μόνον εάν είναι ακραία ακατάλληλη. Επομένως οι συζητήσεις στην τηλεόραση για το εάν πρέπει ένας οστεοπορωτικός να πίνει τον καφέ του με γάλα ή όχι, μάλλον ανήκουν στον χώρο του γελοίου.
2) Οι γυμναστικές ασκήσεις! Χρήσιμες και αυτές, αλλά φαντάζεστε έναν υπερήλικα ασθενή να κάνει τόσο έντονη γυμναστική για μεγάλο χρονικό διάστημα, ώστε να καταφέρει να βελτιώσει μόνο με αυτή, την σύσταση των ήδη οστεοπορωτικών οστών του; Θα είχε γίνει viral στο Facebook! Κι όμως η γυμναστική συστήνεται συνεχώς για την θεραπεία και την πρόληψη της νόσου αλλά χωρίς κανείς να τονίζει ότι εάν αυτή δεν γίνει σε μια νεώτερη ηλικία, μετά είναι άχρηστη. Ίσως μόνο το περπάτημα μπορεί να βοηθήσει κάποιους αλλά όχι για τα οστά τους μόνο, αλλά κυρίως για το καρδιαγγειακό τους.
3) Τα φάρμακα και αυτά που προκαλούν Οστεοπόρωση και αυτά που προστατεύουν από την Οστεοπόρωση. Για τα μεν πρώτα δηλαδή κορτιζόνη, αντιεπιληπτικά κ.ά. νομίζω ότι στις περιπτώσεις που είναι απαραίτητα δεν μπορούν να μειωθούν τόσο δραστικά ώστε να μην βλάπτουν τα οστά. Γι αυτά που βοηθούν την Οστεοπόρωση, νομίζω ότι όταν έχει εκπαιδευτεί ένας ολόκληρος λαός, συστηματικά από το κράτος για δεκαετίες «ότι τα φάρμακα κάνουν κακό», πως θα πειστεί κάποιος να παίρνει κάποιο φάρμακο προληπτικά για δεκαετίες, για μια νόσο που εξελίσσεται χρόνια και χωρίς κλινικά συμπτώματα, ονομαζόμενη γιαυτό τον λόγο και «αθόρυβη επιδημία»;;;. Αυτός είναι ο βασικός λόγος που η συμμόρφωση των ασθενών στην θεραπεία μετά τον 1ο- 2ο χρόνο από την διάγνωση, σπάνια ξεπερνά το 30%.
Κάποιοι θα συμφωνήσουν με τα παραπάνω κάποιοι άλλοι όχι, αλλά και οι δύο ομάδες θα με ρωτήσουν: Καλές είναι οι διαπιστώσεις υπάρχει όμως κάποια ουσιώδης λύση που θα βοηθήσει ουσιαστικά στην πρόληψη της Οστεοπόρωσης;;
Ας αρχίσουμε πάλι από τα βασικά. Οστεοπόρωση σημαίνει κάταγμα, χωρίς αυτό ούτε πόνοι υπάρχουν ούτε παραμορφώσεις και κυρίως ούτε θάνατοι. Είναι γνωστό πολλά χρόνια τώρα ότι 1 στους 5 υπερήλικες που παθαίνουν κάταγμα του ισχίου δυστυχώς πεθαίνει, ενώ το 50% αποκτά μόνιμη αναπηρία. Άρα όταν λέμε πρόληψη της νόσου δεν εννοούμε μόνο βελτίωση της οστικής πυκνότητας την οποία όλοι καθημερινά λανθασμένα τονίζουμε, αλλά πρόληψη των οστεοπορωτικών καταγμάτων.
Για να πάθει κάποιος ένα κλασικό οστεοπορωτικό κάταγμα χρειάζεται να πέσει στο έδαφος από το ύψος του σώματος του. Χωρίς πτώση τα κατάγματα είναι σπάνια και μόνο μετά από σημαντικό τραυματισμό. Οι στατιστικές επιμένουν ότι 3 στους 10 ηλικιωμένους πάνω από 65 ετών παθαίνουν ένα οστεοπορωτικό κάταγμα τον χρόνο μετά από πτώση. Οι πτώσεις αυτές κοστίζουν στις ΗΠΑ περίπου 50 δισεκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο τα οποία και συνεχώς και αυξάνονται.
Η θνησιμότητα μετά από οστεοπορωτικά κατάγματα είναι 4η σε σειρά συχνότητας τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην ΕΕ. Τα κατάγματα δεν συμβαίνουν μόνο σε Οστεοπόρωση αλλά τα περισσότερα σε Οστεοπενία και δυστυχώς σύμφωνα με πολλές «κατευθυντήριες» οδηγίες οι ασθενείς αυτοί δεν χρειάζονται θεραπεία.
Οι περισσότερες πτώσεις συμβαίνουν στο σπίτι και το περισσότερο επικίνδυνο δωμάτιο θεωρείται το μπάνιο. Κι όμως ελάχιστα ασχολούμαστε με αυτό. Ακόμη σύμφωνα με μια νέα μόδα, οι ηλικιωμένοι, επειδή αισθάνονται μόνοι, πρέπει να βοηθιούνται ψυχολογικά από κάποιο ζώο συντροφιάς. Αυτό από ψυχολογικής απόψεως δεν είναι λανθασμένο, αλλά οι στατιστικές πάλι επιμένουν ότι τα τελευταία χρόνια το 78% των οστεοπορωτικών καταγμάτων συμβαίνουν όταν οι ηλικιωμένοι βγάζουν τους σκύλους τους περίπατο το πρωί και το βράδυ. Τέλος οι περισσότεροι υπερήλικες λαμβάνουν φάρμακα για την πίεση, την καρδιά, τους διάχυτους πόνους κάθε αιτιολογίας, για την βελτίωση του ύπνο κ.ά. και μάλιστα σε συνδυασμούς. Όλα αυτά τα φάρμακα σαν πρωτεύουσα παρενέργεια έχουν την ζάλη και από αυτή τις πιθανές πτώσεις. Εκπαίδευσε κάποιος ποτέ τους συναδέλφους ιατρούς ή τέλος πάντως τους ενημέρωσε, ότι η υπερδιόρθωση της υπέρτασης για μην να πεθάνει ο υπερήλικας από εγκεφαλικό, καταλήγει στον θάνατο του από οστεοπορωτικό κάταγμα;
Το θέμα λοιπόν δεν είναι να μιλάμε συνεχώς για πρόληψη της Οστεοπόρωσης με την σωστή διατροφή, τις γυμναστικές ασκήσεις και τα φάρμακα που αυξάνουν την οστική πυκνότητα χωρίς όμως να τονίζουμε παράλληλα ότι η ουσιαστική πρόληψη της νόσου αφορά τα οστεοπορωτικά κατάγματα.
Γι αυτό και ο σοφός λαός λέει: «ο γέρος θα πάει ή από πέσιμο ή από χ....... Οι μεν γαστρεντερολόγοι διόρθωσαν την δεύτερη παράμετρο, εμείς πρέπει να βελτιώσουμε την πρώτη.