Bιταμίνη D. Κάποια στιγμή πρέπει να πούμε καθαρά ότι η μέτρηση της 1,25(ΟΗ)2D3 στην καθημερινή κλινική πρακτική είναι ΛΑΘΟΣ!
Δρ Αχιλ. Ε. Γεωργιάδης, Ρευματολόγος, (www.myoskeletiko.com).
Πριν κάποια χρόνια όταν εφαρμόσθηκε για πρώτη φορά το ηλεκτρονικό σύστημα διάγνωσης και θεραπείας από τον τότε ΕΟΠΠΥ, εμφανίσθηκαν και οι μετρήσεις της 1,25(ΟΗ)2D3, με συνεχώς αυξανόμενο αριθμό. Τότε σε ένα γράμμα που είχα στείλει στους υπεύθυνους, έγραψα ότι η 1,25(ΟΗ)2D3 είναι μια μέτρηση της βιταμίνης D, που αφορά ειδικές παθολογικές καταστάσεις (χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, σπάνια κοκκιωματώδη νοσήματα, σπάνια κληρονομικά νοσήματα των οστών κα) και δεν μας βοηθά να δούμε εάν ο καθημερινός ασθενής μας πάσχει από έλλειψη ή ανεπάρκεια της συγκεκριμένης βιταμίνης και κατέληγα ότι τελικά είναι μια άχρηστη εξέταση που κοστίζει πολύ.
Δυστυχώς, απότι φαίνεται, το τέλος της πορείας του συγκεκριμένου γράμματος ήταν ο κάλαθος των αχρήστων και η μέτρηση της άχρηστης 1,25(ΟΗ)D3 κυριάρχησε και κυριαρχεί στις μετρήσεις των διαφόρων εργαστηρίων (Βιοιατρική κα), τα οποία ακόμη και εάν γράψεις στις εξετάσεις ότι θέλεις την 25(ΟΗ)D3, αυτά αποφασίζουν και κάνουν την 1,25(ΟΗ)2D3.
Υπάρχουν μάλιστα και συνάδελφοι, που επειδή χορηγούν για θεραπεία της απλής ανεπάρκειας της βιταμίνης D, Αλφακαλσιδόλη, (που και αυτό είναι λάθος), θεωρούν ότι η μέτρηση της 1,25(ΟΗ)2D3 είναι η πιο σωστή. Δεν θέλω να γράψω τις προσωπικές απόψεις μου γιαυτή την συνήθεια αλλά θα χρησιμοποιήσω τα γραπτά μιας συναδέλφου ενδοκρινολόγου που θεωρείται ειδική στο θέμα. Η κα Παπαδοπούλου Φωτεινή (1) γράφει ότι δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε στην καθημερινή μας κλινική πρακτική την μέτρηση της 1,25(ΟΗ)2D3 διότι: 1) O χρόνος ημισείας ζωής της 25OΗD3 είναι 2-3 εβδομάδες ενώ της 1,25(OΗ)2D3 περίπου 4 ώρες. 2) Η συγκέντρωση της 1,25(OΗ)2D3 σε σχέση με την 25(OΗ)D3 είναι 1/1000 και τα επίπεδα της σχετίζονται στενά με τα επίπεδα της PTH, του ασβεστίου και του φωσφόρου τη στιγμή της μέτρησης. 3) Τα επίπεδα της 1,25(OΗ)2D3 στο αίμα δεν αντανακλούν τα επίπεδα της βιταμίνης D και 4) Υπάρχουν περιπτώσεις με έλλειψη βιταμίνης D στις οποίες τα επίπεδα της 1,25(OΗ)2D3 είναι φυσιολογικά λόγω του δευτεροπαθούς υπερπαραθυρεοειδισμού.
Τα επιχειρήματα της Κας Παπαδοπούλου ενισχύονται από ένα πολύ πρόσφατο άρθρο σύμφωνα με το οποίο η παρακολούθηση των επιπέδων της 1,25(ΟΗ)2D3 και της 25(ΟΗ)D3 σε 1000 άνδρες για 4-5 χρόνια έδειξε ότι μόνο η μέτρηση της 25(ΟΗ)D3 είναι χρήσιμη για την αξιολόγηση του επιπέδου της βιταμίνης D στον οργανισμό και την επίδρασή της στην οστική μάζα (2).
Θα παρακαλούσα, όσοι συνάδελφοι συνεχίζουν να ζητούν την μέτρηση της 1,25(ΟΗ)2D3 και ταυτόχρονα θεραπεύουν την απλή έλλειψη ή ανεπάρκεια της βιταμίνης D3 με τη χορήγηση Αλφακαλσιδόλης, να αλλάξουν αυτή την τακτική, διότι τόσο η βιβλιογραφία όσο και οι κατευθυντήριες οδηγίες όλων των σχετικών επιστημονικών εταιρειών των αγγλοσαξονικών χωρών επιμένουν στην μέτρηση της 25(ΟΗ)2D3 και στην θεραπεία της ανεπάρκειας της βιταμίνης D, με την χορήγηση απλής βιταμίνης D3. Πριν μια 20ετία έκανα και εγώ το ίδιο λάθος, διότι είχα επηρεαστεί από την Γερμανική και Γερμανοελβετική βιβλιογραφία. Ευτυχώς τα πράγματα στην Ιατρική αλλάζουν. Πολλές, καλά σχεδιασμένες και μεγάλες σε αριθμό ασθενών, μελέτες, άλλαξαν τις διαγνωστικές και θεραπευτικές μας πρακτικές. Αλλωστε ο Τσώρτσιλ είχε πει: «Το να βελτιώνεσαι σημαίνει να αλλάζεις. Το να είσαι πολύ καλός σε ένα θέμα σημαίνει συνήθιζες να αλλάζεις συχνά».
Πηγή= 1) www.med.auth.gr/depts/.../Papadopoulou29-2-2012.
2) Swanson CM, Srikanth P, et al. Associations of 25-Hydroxyvitamin D and 1,25-Dihydroxyvitamin D with Bone Mineral Density, Bone Mineral Density Change and Incident Non-Vertebral Fracture. J Bone Miner Res. 2015 Feb 24. doi: 10.1002/jbmr.2487.