Νέες κατευθυντήριες οδηγίες του Αμερικανικού Κολλεγίου Ρευματολογίας για την πρόληψη και θεραπεία της οστεοπόρωσης από κορτικοειδή.
Δ. Καρόκης, Ρευματολόγος, (dkarokis@hotmail.com).
Τον Αύγουστο του 2017, το Αμερικανικό Κολλέγιο Ρευματολογίας (ACR) δημοσίευσε τις νεώτερες κατευθυντήριες οδηγίες για την πρόληψη και θεραπεία της οστεοπόρωσης από κορτικοειδή (ΟΑΚ).
Η ΟΑΚ είναι ένα σημαντικό πρόβλημα, καθώς πολλοί ασθενείς (κυρίως ρευματοπαθείς, αλλά και άλλοι) λαμβάνουν κορτιζόνη για διάφορους λόγους, και αρκετοί από αυτούς σε μέτριες ή μεγάλες δόσεις και για μακρό χρονικό διάστημα.
Η οστική απώλεια από τα κορτικοειδή αρχίζει από τις πρώτες κιόλας μέρες χορήγησης, αφορά όλες τις ηλικιακές ομάδες και τα δυο φύλα, είναι ιδιαίτερα ραγδαία τον πρώτο χρόνο θεραπείας, ο καταγματικός κίνδυνος αυξάνει όσο μεγαλύτερη είναι η δόση της κορτιζόνης αλλά είναι υπαρκτός ακόμα και σε χαμηλές δόσεις, ενώ πολλά κατάγματα από κορτιζόνη συμβαίνουν σε ασθενείς με «οστεοπενικές» τιμές στη μέτρηση οστικής πυκνότητας. Παρά την σημασία της, η ΟΑΚ συχνά παραγνωρίζεται και δεν αντιμετωπίζεται σωστά.
Στις τελευταίες κατευθυντήριες οδηγίες του ACR, συνιστάται μια πλήρης ανασκόπηση του ιστορικού του ασθενούς και εκτίμηση των κλινικών παραγόντων κινδύνου, όπως η δόση και η διάρκεια της χορήγησης κορτιζόνης, ο κίνδυνος πτώσεων, το ιστορικό προηγούμενου κατάγματος, οι συνοσηρότητες (π.χ. διατροφικές διαταραχές, θυρεοειδοπάθεια, κάπνισμα, κατάχρηση αλκοόλ).
Επίσης συνιστάται μέτρηση οστικής πυκνότητας εντός του πρώτου 6μήνου της θεραπείας και μετά κάθε χρόνο εφόσον συνεχίζεται η χορήγηση κοριζόνης, καθώς και εκτίμηση του καταγματικού κινδύνου με τη μέθοδο FRAX (προσαρμοσμένη ανάλογα με την ηλικία και τη δόση της κορτιζόνης).
Γενικά προτείνεται η χορήγηση της κατά το δυνατόν μικρότερης δόσης κορτιζόνης για το μικρότερο δυνατό χρονικό διάστημα. Επίσης, είναι απαραίτητη η συμπληρωματική χορήγηση επαρκών δόσεων ασβεστίου και βιταμίνης D, καθώς και αλλαγές τρόπου ζωής όπως διακοπή καπνίσματος, υγιεινή διατροφή, μείωση του σωματικού βάρους (όπου απαιτείται) και τακτική άσκηση.
Περαιτέρω δίνονται κατευθυντήριες οδηγίες για τη χρήση των αντιοστεοπορωτικών φαρμάκων (διφωσφονικά από του στόματος ή ενδοφλέβια, δενοσουμάμπη, ραλοξιφένη, τεριπαρατίδη) ανάλογα με τον υπολογιζόμενο καταγματικό κίνδυνο ή/και άλλους παράγοντες. Επίσης συζητείται η αντιμετώπιση ειδικών πληθυσμιακών ομάδων όπως παιδιά, γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας ή ασθενείς που λαμβάνουν μεγάλες δόσεις κορτιζόνης.
Παρά την απουσία «σκληρών» αποδείξεων (strong evidence) για πολλές από τις αναφερόμενες συστάσεις και τις εξατομικευμένες διαφορές των ασθενών, οι κατευθυντήριες αυτές οδηγίες αποτελούν ένα πολύ χρήσιμο οδηγό για την πρόληψη και αντιμετώπιση του σημαντικού αυτού κλινικού προβλήματος.
Πηγή
Buckley L, Guyatt G, Fink HA, et al. 2017 American College of Rheumatology guideline for
the prevention and treatment of glucocorticoid-induced osteoporosis. Arthritis Rheumatol. 2017;69:1521-1537.
Το πλήρες άρθρο ελεύθερα εδώ